Jakie rodzaje inteligencji dzieci wyróżniamy?
Jak to się dzieje, że niektóre dzieci mają fantastyczne talenty, które nigdy nie zostaną zauważone i docenione w szkole? Jak rodzice mogą wspierać takiego ucznia i pomóc mu rozwijać jego indywidualne predyspozycje?
Testy IQ badają przede wszystkim inteligencję logiczno-matematyczną. Szkoła stawia na pierwszym miejscu inteligencję językową oraz logiczno-matematyczną. A to tylko dwie z co najmniej 8 rodzajów inteligencji wyróżnionych przez Howarda Gardnera.
Koncepcja inteligencji wielorakich
Howarda Gardnera
Howard Gardner to amerykański psycholog i neurolog, profesor Uniwersytetu Harvarda i Bostońskiego. W latach 80-tych XX wieku Gardner wyróżnił 8 podstawowych rodzajów inteligencji (tzw. inteligencja wieloraka).
Zacznę od tego, że poniższy podział jest umowny, a poszczególne rodzaje inteligencji człowieka współpracują ze sobą w różnych konfiguracjach. Wg Gardnera każde dziecko i dorosły posiada wszystkie rodzaje inteligencji rozwinięte w różnym stopniu, a ich profil jest dynamiczny i zmienia się w ciągu życia. Jednak wyraźne predyspozycje widać już pod koniec przedszkola / na początku szkoły. To dlatego w dzisiejszym artykule nie wspominam o naszej córce Irence (3 lata), natomiast podaję kilka przykładów dotyczących naszego syna Romka (7 lat).
8 rodzajów inteligencji
dzieci i dorosłych
Inteligencja językowa (inaczej: werbalna, lingwistyczna)
Dziecko, u którego dominuje ten rodzaj inteligencji, ma bogate słownictwo i bada język na różne sposoby: zwraca dużą uwagę na znaczenie słów, różne funkcje języka, rytm utworów literackich, rozmaite zabawy i żarty językowe.
Takie dzieci bardzo lubią mówić i bardzo szybko się tego uczą. Ponadto łatwo przychodzi im nauka języków obcych, bezboleśnie zapamiętują piosenki i wiersze, a w szkole najchętniej uczą się pisząc notatki.
Przykłady zawodów*, w których ten rodzaj inteligencji może się przydać:
pisarz, poeta, dziennikarz, bloger (plus wszystkie inne profesje związane z językiem)
* Jednak pamiętajcie, że sugerowane profesje to nigdy nie jest „wyrok” i jedyny słuszny wybór! To raczej przykładowy kierunek rozwoju, wykorzystanie predyspozycji i wybór takiej ścieżki kariery, która być może będzie łatwiejsza, ale niekoniecznie satysfakcjonująca
Inteligencja logiczno-matematyczna
Dziecko posiadające ten rodzaj inteligencji z łatwością dostrzega wzorce logiczne, liczbowe oraz związki przyczynowo-skutkowe. Odbiera świat jako uporządkowany według określonych schematów. Jest dokładne i do bólu logiczne – z tego powodu czasem wręcz może być odbierane jako „czepialskie i przemądrzałe”.
Testy IQ są niemiarodajne, ponieważ badają przede wszystkim inteligencję logiczno-matematyczną i zahaczają o inteligencję przestrzenną, ignorując pozostałe rodzaje.
A swoją drogą: wiecie który kraj wymiata w testach IQ? Największe “zagęszczenie” członków Mensy w populacji znajduje się w Finlandii – 420 osób na milion (źródło: Mensa na świecie). Zastanawiam się, czy to efekt tamtejszego systemu edukacji, który według testów PISA jest jednym z najlepszych na świecie (i najlepszy w Europie).
Przykłady zawodów*
Wszystko, co związane z naukami ścisłymi, a więc matematyk, fizyk, inżynier, programista, ekonomista, księgowy itp.
rodzaje inteligencji dzieci
Inteligencja przestrzenna (lub wizualno-przestrzenna)
Takie dziecko myśli obrazami, używając wyobraźni i widzi świat w 3D Ma dobrą orientację w przestrzeni, i to niezależnie od jej wielkości – w nieznanym mieście, w kierunkach świata, podczas budowania konstrukcji, a także we właściwym odwzorowaniu proporcji. W szkole uczy się wykorzystując przede wszystkim pamięć wzrokową. Ma bogatą wyobraźnię, jest wrażliwe na sztukę, kolory, grę światła i estetykę otoczenia.
Przykłady zawodów*
inżynier, konstruktor, architekt, rzeźbiarz, pilot, nawigator
Inteligencja muzyczna
Dziecko, u którego występuje ten rodzaj inteligencji, jest wrażliwe na dźwięki – ich barwę, wysokość i rytm. Może posiadać tzw. słuch absolutny. Doskonale rozumie formy ekspresji muzycznej i potrafi tworzyć własne kompozycje. Ma łatwość nauki języków obcych, podobnie jak w przypadku inteligencji językowej (1). W szkole uczy się czytają notatki na głos.
Przykłady zawodów*
muzyk, kompozytor, dyrygent, wokalista, tancerz (w połączeniu z kolejnym typem inteligencji – inteligencją ruchową)
Inteligencja ruchowa (cielesno-kinestetyczna)
Dziecko posiadające ten rodzaj inteligencji wyjątkowo dobrze kontroluje swoje ciało w zakresie dużej i/lub małej motoryki. Może wymiatać w sporcie, tańcu lub rozmaitych precyzyjnych pracach manualnych. Ma bardzo dobry refleks. W szkole najlepiej przyswaja wiedzę, będąc w ruchu (na co polskie szkoły totalnie nie są przygotowane…).
Przykłady zawodów*
sportowiec, tancerz, chirurg, rzeźbiarz, malarz, a także inżynier-konstruktor (w połączeniu z inteligencją przestrzenną)
Fot. Paula Krajewska
Inteligencja przyrodnicza
Takie dzieci czują wyjątkową więź z przyrodą – rozumieją ją i potrafią z nią nawiązać subtelną interakcję, często niezrozumiałą dla innych ludzi. Ogromną satysfakcję sprawia im opieka nad zwierzętami i pielęgnacja roślin.
Przyznam Wam, że to dla mnie najbardziej niezrozumiała i abstrakcyjna inteligencja ze wszystkich tu wymienionych Pomimo, że uwielbiam naturę i czuję z nią silną więź, a z wykształcenia jestem „ochroniarzem” środowiska, to mam wrażenie, że gdy mowa o inteligencji przyrodniczej jestem totalnym imbecylem.
Przykłady zawodów*
biolog, ogrodnik, przewodnik górski
Inteligencja interpersonalna (społeczna)
Takie dziecko jest wyjątkowo empatyczne i komunikatywne. Potrafi doskonale rozgryźć motywacje i pragnienia innych ludzi. Wyczuwa ich temperament oraz nastrój i doskonale potrafi się do nich dostroić i odpowiednio reagować. Łatwo nawiązuje kontakty, potrafi słuchać i pracować w grupie. Jest dobre w mediacjach i negocjacjach.
Przykłady zawodów*
psycholog, psychiatra, terapeuta, a także… sprzedawca!
Inteligencja intrapersonalna (intuicyjna, refleksyjna)
Dzieci, u których występuje ten rodzaj inteligencji, kierują swoją uwagę do wewnątrz. Dobrze orientują się w świecie emocji oraz swoich mocnych i słabych stron. Mają niezawodną intuicję, wyjątkowo bogate życie duchowe (nie mylić z religią) i mądre przemyślenia. Potrafią znienacka walić takimi tekstami, że dorosłym spadają klapki
Przykłady zawodów*
filozof, duchowny
Osiem, dziesięć czy jeszcze więcej?
W kolejnych latach pracy Gardner wyróżnił jeszcze dwa rodzaje inteligencji: egzystencjalną oraz moralno-etyczną. W późniejszych publikacjach zakładał nawet kilkanaście typów i setki podtypów inteligencji.
Jak zastosować tę wiedzę w praktyce?
Przede wszystkim: zrozumieć dziecko. Nie kształtować na siłę, lecz umiejętnie rozwijać jego mocne i słabe strony.
Według Gardnera każdy człowiek posiada wszystkie 8 rodzajów inteligencji, jednak niektóre z nich są uśpione lub nie w pełni rozwinięte. W USA powstały nawet specjalne programy edukacji przedszkolnej, które mają na celu stymulować i harmonijnie rozwijać każdy z nich.
Cóż, najwyraźniej nasze społeczeństwo nie rozwija się tak harmonijnie U wszystkich osób, które znam, dominują 2-4 typów inteligencji.
Jak pomóc dziecku, które posiada inteligencję logiczną i ma problemy z językiem polskim? Wyjaśnię na własnym przykładzie: jeśli posiadam którąś z powyższych inteligencji, to na pewno NIE JEST to inteligencja językowa Dominują u mnie: inteligencja logiczno-matematyczna i przestrzenna. To właśnie dzięki nim „rozgryzłam system” i radziłam sobie w szkole z językiem polskim. Do końca liceum miałam 5 i 6 z wypracowań, ale niezawodny schemat, który wtedy stosowałam był tak cyniczny, że do dziś się go wstydzę.
Tak jest do dziś: piszę poprawnie i schematycznie (czasem do bólu), ale bez polotu i językowych żartów. Nie robię błędów ortograficznych tylko i wyłącznie dzięki pamięci wzrokowej (inteligencji wizualno-przestrzennej).
To nie jest z mojej strony żadna fałszywa skromność. Warto znać swoje ograniczenia, poznać swoje słabe i mocne strony – i używać ich na swoją korzyść.
rodzaje inteligencji dzieci
O WSPIERAJĄCYCH RODZICACH
Dziecko „przeciętne” w szkole może być „wybitne” poza nią. Ramy szkolne przyzwyczaiły nas do tego, że najwyżej ceniona jest inteligencja językowa i logiczno-matematyczna. Ambitni rodzice bywają rozczarowani, gdy dziecko „nie spełnia oczekiwań” i nie wpisuje się w powyższe ramy.
Właśnie dlatego warto znać (i doceniać!) pozostałe rodzaje inteligencji! One wszystkie są piękne i cenne i według mnie powinny być traktowane na równi. Tymczasem szkoła krzywdzi i nie docenia dzieci, których inteligencja nie mieści się w jej (zbyt wąskich) ramach. Ewentualnie określa pobłażliwie: „ach, to jest artysta” albo „on jest dobry TYLKO w sporcie”.
Doświadczam tego na własnej skórze, ponieważ nasz syn jest właśnie takim dzieckiem. Mamy obawy, czy spodoba mu się w szkole. Jestem gotowa na to, że będzie „przeciętnym” uczniem i nie mam z tym problemu. Jednocześnie niczego nie przesądzam. Obserwuję. Znam jego talenty i jestem gotowa wspierać je poza szkołą, aby Romek mógł się realizować w tym, co najbardziej go interesuje.
Romek ma 7 lat i totalnie nie kręci go czytanie, pisanie i typowo szkolne umiejętności. Więcej na ten temat pisałam tutaj:
Za to wymiata w innych dziedzinach! Doskonale zdaję sobie sprawę, że brzmię teraz jak zakochana „madka”, ale trudno Zresztą mocne strony Romka to nie tylko moje zdanie, ale obiektywna opinia wychowawców, nauczycieli i trenerów, którzy mają porównanie do grupy rówieśniczej i dzieci, z którymi pracowali na przestrzeni lat.
Nasz syn ma wysoką inteligencję:
- przestrzenną – nawet nie wiem, od czego zacząć, aby opisać skalę tego zjawiska Romek to mały mechanik/inżynier. Gdy miał 2 lata jego ulubioną „bajką” byli „Fani czterech kółek” i „Pogromcy mitów” na Discovery. Zastrzelił kiedyś moją kuzynkę tekstem, że jej „skrzynia biegów tlochę ślizga się na jedynce”. Łaził ze śrubokrętem i wszystko rozkręcał, a potem skręcał z powrotem. Potem przyszła faza na Lego, która trwa do dziś: w wieku 3 lat Romek budował zestawy 5+, w wieku 5 lat zestawy 7+ Przy czym nie lubi serii związanych z wyobraźnią (Star Trek, Ninjago), tylko Lego Technic. Teraz samodzielnie buduje zaawansowane zestawy z silnikami dla wieku 10+, a potem modyfikuje je lub wymyśla od zera pojazdy własnego projektu z silnikami, niszczarkę do papieru, napęd na cztery koła i jakieś kosmiczne konstrukcje z zębatek. Doszedł już do takiego etapu, że ani ja, ani nauczyciele nie rozumiemy „o czym on do nas rozmawia”
- logiczno-matematyczną – w przedszkolu Montessori nauczył się mnożyć w pamięci trzycyfrowe liczby
- ruchową – jeździmy z dziećmi na rowerach przez cały rok, niezależnie od pogody. Nasz rowerowy tryb życia w tym roku przyniósł niespodziewane efekty: Romek wymiata gdziekolwiek popedałuje Na pumptracku zyskał szacunek starszych chłopaków, co jest nie lada wyczynem. Od początku września 2 razy w tygodniu jeździ na treningi Warszawskiego Klubu Kolarskiego (też niezależnie od pogody) i wymiata w każdej konkurencji.
rodzaje inteligencji dzieci
„Phi! – możecie pomyśleć – Przecież wiele dzieci tak potrafi!” Pewnie tak. Ale wszystko nabiera innej perspektywy, gdy weźmie się pod uwagę, że Romek ma silne zaburzenia SI, które przekładają się na ogromną potrzebę ruchu, a jednocześnie narzucają pewne ograniczenia. Jeszcze kilka lat temu bał się wejść na drzewo i na „sieć pająka” na placu zabaw. Po latach zachęcania i wspierania go, w tym miesiącu na pikniku Lasów Miejskich bez cienia strachu wspiął się po pniu drzewa na wysokość co najmniej 8 metrów.
Jego ogromna potrzeba ruchu jest formą terapii, a wszystkie sukcesy to efekt całych dni spędzonych na rowerach, spacerach i placach zabaw – niezależnie od pogody, przez cały rok. Staram się patrzeć na to obiektywnie i oceniać rozumem, a nie sercem. Ale zawsze, kiedy mąż opowiada mi o kolejnych sukcesach Romka w klubie kolarskim, mam świeczki w oczach
Właśnie poszedł do szkoły i nienawidzi prac domowych (szlaczki to zło! ;)). Nie szkodzi. Może być przeciętnym uczniem. Dla mnie i tak jest zwycięzcą i już w tej chwili czuję się jak matki Olimpijczyków z tych spotów (oglądajcie z dźwiękiem!)
Różne rodzaje inteligencji dzieci to nie tylko naukowa ciekawostka. To wiedza, którą warto posiadać, zwłaszcza gdy:
- chcesz lepiej zrozumieć dziecko
- chcesz wspierać jego indywidualne predyspozycje
- gdy Twoje dziecko idzie do szkoły
- gdy już chodzi do szkoły i ma problemy w nauce
Dajcie znać w komentarzu jaki rodzaj inteligencji dominuje u Was.
Czy ten artykuł Wam się przydał? Czy pomoże Wam inaczej spojrzeć na system edukacji i talent Waszych dzieci?
Udostępnij ten artykuł:
Trzymajcie się!
Chcesz być na bieżąco?
Polub blog na Facebooku:
OBSERWUJ NASZ INSTAGRAM:
rodzaje inteligencji dzieci
2 komentarzy
Piękny tekst, wzruszyłam się gdy opisywalas swojego synka. Ja mam zaledwie 10 miesieczne maleństwo. Ciekawa jestem w jakim kierunku on pójdzie. Jesteś wspaniała mama, czuć to w Twoich tekstach. Mam nadzieję, że ja też bede potrafiła odpuścić i podążać za Nim…Ściskam.
Jestem pełna podziwu!Aż brak mi słów!Tylko tak dalej!